Viêm Họng: Nguyên Nhân, Biểu Hiện Và Cách Điều Trị Tại Nhà

Viêm họng hay còn gọi là đau họng thuộc nhóm bệnh của đường hô hấp trên. Bệnh thường do virus và vi khuẩn gây ra.

Bình thường bệnh nhân mắc viêm họng có thể được điều trị tại nhà. Nhưng nếu người bệnh chủ quan để bệnh tiến triển nặng sẽ ảnh hưởng tới các cơ quan khác và gây biến chứng nặng. Vì vậy việc nhận biết nguyên nhân và các triệu chứng bệnh là rất quan trọng, giúp người bệnh chủ động trong các biện pháp điều trị và phòng ngừa.

Viêm họng là gì?

Viêm họng trong tiếng Anh có tên gọi là Pharyngitis. Đây là tình trạng viêm xảy ra ở lớp niêm mạc hầu, phía sau cổ họng. Viêm họng thường xảy ra khi thời tiết chuyển lạnh với các triệu chứng đặc trưng là đau họng, ngứa họng, khó nuốt hoặc nuốt đau. 

Viêm họng thường xảy ra khi thời tiết chuyển lạnh

Viêm họng thường được chia làm 3 loại gồm:

• Viêm họng cấp: Viêm họng cấp thường xảy ra đột ngột. Bệnh diễn ra trong thời gian ngắn từ 1-2 tuần. Nguyên nhân gây ra viêm họng cấp thường do virus. Họng bị sưng đỏ, người bệnh có biểu hiện sốt cao liên tục. Viêm họng cấp nếu không trị dứt điểm sẽ chuyển biến thành viêm họng mãn tính.
• Viêm họng mãn: Viêm họng mãn là kết quả của các đợt viêm họng cấp không được điều trị dứt điểm. Khi bị viêm họng mãn, các triệu chứng viêm họng sẽ kéo dài liên tục, tái phát nhiều lần trong năm.
• Viêm họng hạt: là một tình trạng của viêm họng mãn tính trong đó các mô lympho ở phía sau của thành họng phình to thành các hạt màu đỏ, hồng.

Biểu hiện viêm họng là gì?

Các triệu chứng điển hình của viêm họng là đau họng, ngứa họng và khô họng. Ngoài ra viêm họng sẽ xuất hiện cùng các triệu chứng khác tùy theo nguyên nhân gây bệnh.

Triệu chứng của viêm họng do virus

• Ho
• Sổ mũi, nghẹt mũi
• Đau đầu
• Sốt
• Sưng amidan
• Sưng hạch bạch huyết
• Mệt mỏi, chán ăn
• Khó nuốt 

Triệu chứng viêm họng do tăng bạch cầu đơn thân

• Đau bụng nhiều ở bên trái
• Mệt mỏi
• Chán ăn
• Phát ban
• Sưng hạch bạch huyết

Triệu chứng viêm họng do vi khuẩn

• Nuốt khó, cảm giác rất đau khi nuốt
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ
• Xuất hiện mảng trắng hoặc mủ ở phía sau cổ họng
• Amidan bị sưng, đỏ
• Đau đầu
• Đau bụng
• Buồn nôn, nôn
• Phát ban

Thời gian kéo dài của các triệu chứng sẽ phụ thuộc vào cơ địa của từng người. Nếu bị viêm họng do virus các triệu chứng có thể biến mất từ 7 ngày đến 10 ngày. Nếu viêm họng do vi khuẩn các triệu chứng sẽ giảm dần sau khi bạn uống thuốc kháng sinh.

Nguyên nhân gây viêm họng

Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra viêm họng là do virus và vi khuẩn. Ngoài ra sẽ có các yếu tố tác động bên ngoài làm tăng nguy cơ mắc viêm họng.

• Nhiễm virus: khi cơ thể bị nhiễm virus cúm hoặc cảm lạnh thông thường cũng sẽ dẫn tới viêm họng. Ngoài ra viêm họng cũng là triệu chứng khi người bệnh mắc bệnh tay chân miệng do virus Enterovirus 71 (EV71) và bệnh tăng bạch cầu đơn thân do virus Epstein-Barr.
• Nhiễm khuẩn: Nhóm vi khuẩn chính gây viêm họng có tên gọi là Streptococcus nhóm A  gây ra. Khi bị viêm họng do vi khuẩn người bệnh sẽ thường kèm theo triệu chứng sốt cao và sưng amidan. Viêm họng do vi khuẩn sẽ phải điều trị bằng kháng sinh trong thời gian từ 5-7 ngày. Ngoài ra bệnh nhân sẽ được bác sĩ kê thêm thuốc hạ sốt, giảm đau.
• Dị ứng: Một số người bệnh có cơ địa dị ứng với phần hoa, bụi, vật nuôi hay nấm mốc, thời tiết…cũng có thể khiến cổ họng bị kích ứng gây khô và ngứa. Khi bị dị ứng, dịch mũi sẽ từ mũi chảy xuống cổ họng.Lúc này cổ họng sẽ bị kích ứng gây đau và rát.
• Trào ngược dạ dày: Người bị trào ngược dạ dày sẽ xảy ra tình trạng axit trào ngược lên thực quản. Thực quản là ống dẫn thức ăn từ cổ họng xuống dạ dày. Do đó khi axit trào ngược lên thực quản sẽ tác động đến cổ họng gây viêm họng kèm theo các triệu chứng ho khan, ngứa cổ, rát cổ.
• Lạm dụng các chất kích thích: Thức ăn cay, khói thuốc lá, rượu bia…có thể gây bỏng và kích ứng cổ họng.
• Nói quá nhiều: La hét, hát hoặc nói quá nhiều mà không nghỉ ngơi sẽ khiến cổ họng phải hoạt động liên tục dẫn đến tình trạng khô họng, đau họng. Tình trạng này có thể thấy rõ nhất ở trẻ nhỏ. Sau khi nô đùa, hò hét quá nhiều trẻ thường bị đau họng, viêm họng.
• Một số nguyên nhân khác: không khí quá khô, thiếu độ ẩm, mắc các bệnh lý như cảm cúm, viêm amidan…có thể là nguyên nhân dẫn tới đau họng.

Viêm họng chủ yếu do virus và vi khuẩn gây ra

Viêm họng có lây không?

Viêm họng do virus, vi khuẩn có thể lây từ người này sang người khác, thậm chí là trong thời gian ủ bệnh. Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc chảy mũi sẽ tạo ra những giọt bắn. Những giọt bắn này thường mang theo vi khuẩn, virus của người bệnh. 

Người khỏe mạnh nếu hít phải những giọt bắn này, hoặc chạm vào dịch tiết của đường hô hấp người bệnh có thể sẽ bị lây bệnh. Ngoài ra nếu như dùng chung thức ăn, bát đũa với người bệnh cũng sẽ có nguy cơ nhiễm bệnh.

Viêm họng có nguy hiểm không?

Viêm họng nhìn chung không phải là bệnh nguy hiểm nếu được điều trị sớm và kịp thời. Nhưng nếu chủ quan bệnh có thể bị bội nhiễm dẫn tới các biến chứng như:

• Biến chứng tại chỗ: hình thành áp xe, các khối tụ mủ ở vùng vòm họng. 
• Biến chứng vùng lân cận: Các dịch mủ của viêm họng có thể lan sang các cơ quan khác thuộc đường hô hấp và gây ra các bệnh lý: viêm phế quản, viêm thanh quản, viêm tai giữa cấp, thậm chí là viêm phổi…
• Biến chứng xa: biến chứng xa thường xảy ra khi người bệnh nhiễm vi khuẩn liên cầu tan huyết. Vi khuẩn này có khả năng xâm nhập vào máu, gây viêm tim, viêm khớp, viêm thận…Đây là biến chứng nguy hiểm cần thời gian điều trị lâu dài mới có thể phục hồi.

Các phương pháp điều trị viêm họng

Các phương pháp điều trị viêm họng sẽ dựa chủ yếu vào nguyên nhân gây bệnh:

• Viêm họng do nhiễm khuẩn: bệnh nhân sẽ phải uống thuốc kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn. Hai loại kháng sinh thường được sử dụng là amoxicillin hoặc penicillin. Lưu ý là ngay cả khi các triệu chứng đã được đẩy lùi thì bệnh nhân cần uống hết liều kháng sinh để đảm bảo vi khuẩn được tiêu diệt hoàn toàn.
• Viêm họng do virus: Nếu người bệnh bị viêm họng do virus thì thường không có thuốc chữa. Người bệnh chủ yếu được điều trị triệu chứng và tăng cường sức đề kháng để cơ thể tự chống lại virus. Uống nhiều nước để giảm cảm giác khô ở họng. Uống thuốc hạ sốt nếu sốt cao từ 38,5 độ. Nghỉ ngơi nhiều và bồi bổ cơ thể là những biện pháp cần thiết giúp bệnh nhân mau chóng khỏi bệnh. 
• Viêm họng do dị ứng: Các điều trị là tập trung loại bỏ các dị nguyên. Người bệnh có thể sử dụng thuốc kháng histamin để điều trị phản ứng dị ứng.
• Viêm họng do trào ngược dạ dày: Nếu xuất phát từ nguyên nhân này thì người bệnh cần phải áp dụng các phương pháp để điều trị bệnh trào ngược dạ dày trước. Khi bệnh trào ngược dạ dày được điều trị dứt điểm thì tình trạng viêm họng cũng sẽ được kiểm soát. Hãy đến gặp bác sĩ để được kê đơn thuốc phù hợp. 

Hướng dẫn cách chăm sóc bệnh nhân viêm họng tại nhà

Viêm họng thường không phải nằm viện, bác sĩ chủ yếu kê đơn thuốc và cho bệnh nhân tự điều trị tại nhà. Để bệnh nhân nhanh chóng phục hồi thì cần áp dụng các biện pháp sau:

• Uống nhiều nước ấm, có thể uống trà nóng với vài lát chanh để làm dịu cổ họng.
• Súc miệng bằng nước muối loãng thường xuyên, ít nhất 3 lần/ngày.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng trong lúc ngủ 
• Nghỉ ngơi nhiều, ngủ đủ giấc ít nhất 8 tiếng mỗi đêm
• Bổ sung nhiều trái cây giàu vitamin như cam, chanh
• Ngậm các loại thuốc giảm đau họng. Lưu ý chỉ áp dụng với người lớn. 

Cách phòng ngừa bệnh viêm họng

Viêm họng hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng những thói quen đơn giản như:

• Giữ ấm cổ họng, miệng, mũi
• Uống nhiều nước hàng ngày để tạo độ ẩm trong cổ họng.
• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn.
• Súc miệng nước muối sinh lý, ít nhất 2 lần vào sáng và tối
• Hạn chế tối đa hút thuốc, uống các chất kích thích
• Nếu có cơ địa dị ứng thì phải tránh xa 

Viêm họng mặc dù là bệnh lành tính, có thể điều trị tại nhà. Nhưng nếu người bệnh chủ quan có thể dẫn đến những biến chứng nặng hơn. Do đó bệnh nhân cần chủ động thăm khám để được điều trị kịp thời. Đặc biệt với đối tượng trẻ nhỏ, bệnh dễ lan sang các bộ phận khác nên cha mẹ cần đặc biệt lưu ý.

Để được tư vấn chuyên sâu hơn về các điều trị bệnh viêm họng, bạn có thể liên hệ tới Hệ thống y tế HYH Medical Plus – CTCP Bệnh viện Hữu Nghị Quốc Tế Hà Nội theo số hotline 0247.109.88.66.